Юлашки ҫулсенче республикӑра «Агро-100» клуб йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ. Мӗне пӗлтерет-ха вӑл? Вӑл — ял хуҫалӑх предприятийӗсем епле ӗҫленине кӑтартакан рейтинг. Иртсе кайнӑ ҫулталӑкри ӗҫ-хӗле шута илсе Чӑваш Енӗн «Агро-Инновации» хысна предприятийӗ «Агро-100» клуб йӗркелет. Ӗнер вара ҫавна презентациленӗ.
Клубӑн пӗрремӗш йӗркине «Авангард» тулли мар яваплӑ общество — «Ҫӗрпӳри бекон» йышӑннӑ. Ун хыҫҫӑн Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ тата «Юрма» агроходинг пыраҫҫӗ иккен. Вӗсем хыҫҫӑн — «Ольдеевская» агрофирма, Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооператив, Йӗпреҫ районӗнчи «Рассвет» общество, Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» общество, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Коминтерн» кооператив, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Комсомольски районӗнчи «Ҫӗр улмие мухтав» агрофирма пыраҫҫӗ.
Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетни ҫинчен эпир маларӑх пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Кулленхи шӑрӑх кунсене пула районта ун чухне 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ пулнӑччӗ. Паян вара, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнче йывӑр лару-тӑру режимне сирнӗ. Ку районти шӑрӑх кунсем ҫумӑрлӑ, ӑмӑрлӑ кунсемпе ылмашнипе ҫыхӑннӑ. Ҫапла вара районти вӑрмансене те ҫӳрӗме ирӗк панӑ.
Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене шырлӑх масштаблӑ курассинчен хӑтӑлас тӗлӗшпе кирлӗ ӗҫсене пурнӑҫласа пыма сӗнеҫҫӗ.
Шупашкарти урамсенче ҫитес вӑхӑтра сӗт сутакан ятарлӑ сӗткоматсем вырнаҫтарма палӑртнӑ. Пӗрремӗш автоматсене ӗнер Чӑваш Енӗн ялхуҫаминӗ «Регионсем — чикесӗр ҫыхӑну» куравра кӑтартма та ӗлкӗрнӗ пулнӑ.
Европӑра сӗткоматсене вырнаҫтарас ӗҫ-пуҫ ҫӗнӗлӗх мар, Раҫҫейре вара асӑннӑ ҫӗнӗллӗхе тин кӑна пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ. Паянхи куна илес пулсан автоматсене Мускавпа Табов хулисенче йышлӑн лартаҫҫӗ.
Шупашкарта сӗткаматсене вырнаҫтарас ыйтӑва пӗрремӗш хут Тӑвай районӗнче пурӑнакан Сергей Илларионов ҫӗкленӗ пулнӑ. Вӑл сӗт туса илме ӗне ферми уҫма шутланӑ. Сунӑ сӗте халӑха ҫитерме (икӗ-виҫӗ алӑ урлӑ сутас вырӑнне) ҫак автоматсем питӗ те меллӗ иккен.
Хуласенче вырнаҫтарнӑ сӗткаматсем чӑннипех халӑхшӑн тухӑҫлӑ пулӗ. Автоматпа усӑ курма та ҫӑмӑл. Хальлӗхӗ фермер 8 сӗткомат туянма палӑртнӑ. Автоматсене Чехинче туса кӑларнӑ, ҫавӑнпа та тӗлентермӗш техникӑна вырнаҫтарма Шупашкара ятарласа Мускавпа Чехи ӑстисем ҫитнӗ.
Сергей Илларионов фермер автоматсене халӑх йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенче вырнаҫтарасшӑн.
Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетнӗ ҫинчен пӗлтереҫҫӗ. Патӑрьел районӗ юлашки кунсенче шӑрӑх та хӗвеллӗ тӑракан ҫанталӑкран аптӑрать, ҫумӑр ҫуни те кунта тахҫанах пулнӑ.
Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗртме уйӑхӗнче Патӑрьел районӗненче ытти ҫулсенчи кӑтартусемпе танлаштарсан ҫанталӑк ӑшшипе 3-4 градус таран ирттерет. Ҫумӑр ҫӑвать пулсан та ҫӗре лайӑх йӗпетмеллех ҫумасть. Ҫакна пула тӑпрара нӳрӗк самай ҫителӗксӗр иккен. Шӑрӑх кунсене пула 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ.
Йывӑр лару-тӑру пуҫланни пирки пӗлтерни пулас шырлӑхран хӑтӑлма пулӑшӗ. Ҫапла май ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене ҫутҫанталӑк малалла епле пулассине тӗплӗн сӑнама ыйтаҫҫӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви ҫемье выльӑх-чӗрлӗх фермисене аталантарма пулӑшас тесе конкурс йӗркеленӗ.
Патшалӑх укҫине илме ӗмӗтленекенсем 23 ҫын тупӑннӑ, анчах вӗсенчен пӗрин бизнес-проекчӗ конкурс ыйтнине тивӗҫтерменнине кура ӑна пӑрахӑҫлама йышӑннӑ.
Асӑннӑ ведомство хыпарланӑ тӑрӑх, патшалӑх пулӑшӑвӗн вӑтам виҫи 4 миллион тенкӗпе танлашать. Укҫана Патӑрьел районӗнчи И.Ш. Куликов, Комсомольски районӗнчи Ф.Г. Хайртдинов, Вӑрнар районӗнчи В.Г. Яковлев, Елчӗк районӗнчи Н.П. Бикулов, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи В.Г. Ермолаев, Ҫӗмӗрле районӗнчи Е.В. Карасев, Шӑмӑршӑ районӗнчи А.К. Хлюкин фермерсене пама йышӑннӑ. Куликов, Хайртдинов, Яковлев, Бикулов тата Ермолаев фермерсем укҫапа 50-100 пуҫлӑх сӗт-ҫу фермисем хӑпартасшӑн. Карасев вара выльӑх-чӗрлӗх валли хуралтӑсем ҫӗклесшӗн, выльӑх апачӗ хатӗрлемелли техника тата ашлӑх ӑратлӑ ӗне-выльӑх туянасшӑн.
Муркаш районӗнчи ял хуҫалӑх предприятисенче сӗтпе тивӗҫтерекен ӗнесен шучӗ пӗтӗмпе 2 246 пуҫ. Кунне районта сӗт тупӑшӗ 29 625 кг ҫитет. Ку шут пӗлтерхи кӑтартусенчен 5 200 кг нумайрах.
Суворов ячӗллӗ, «Герой», Е. Андреев ячӗллӗ, АФ «Путь Ильича» хуҫалӑхӗсенче сӗт тупӑшӗ пӗр ӗнерен вӑтӑм кӑтартӑвӗ 15 кг ҫитет. Ҫав вӑхӑтрах «Передовик» и ФГУП хуҫалӑхсенче 10 кг сӗт ҫеҫ суса илеҫҫӗ. Сӗте туянас хакӗ паяхи куна ҫапларах: «Молочный завод «Моргаушский» ТМЯО— 1 литӑршӑн 13,5 тенкӗ, Муркаш райповӗ — 1 литӑршӑн 10,5 тенкӗ, Мӑн Сӗнтӗр райповӗ — 1 литӑршӑн 11 тенкӗ тӳлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре страхлакан тата инвестици компанисене сутма шухӑшлаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ӑратлӑ чӑх-чӗп фабрикин акцине те сутлӑха кӑларӗҫ. Кун пирки республикӑн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви пӗлтернӗ иккен. Аукцион утӑ уйӑхӗнче иртмелле. Хальхи вӑхӑтра заявкӑсем йышӑнаҫҫӗ-мӗн.
«Поддержка» страхлакан компанин 34,6% акцине сутма шухӑшланӑ. Малтанхи хак 46,16 миллион тенкӗпе танлашать. Устав пурлӑхне вара 158,8 миллион тенкӗпе палӑртнӑ. «Атӑлҫи инвестици компанийӗн» обществӑн акцийӗсене ҫуррине яхӑн — 49,3% — сутӗҫ. Унӑн устав пурлӑхне 730 миллион тенкӗпе хакланӑ. Сӑмах май, предприятие кӑҫал икӗ хутчен те сутлӑха кӑларнӑ-мӗн, анчах туянакан тупӑнман.
Сутма шухӑшланӑ тепӗр обьект — Вӑрмарти чӑх-чӗп фабрики. Унӑн устав пурлӑхӗ 85,57 миллион тенкӗ тӑрать. Аукцион 62,76 миллонтан тытӑнӗ.
Ҫӗртмен 5-6-мӗшӗсенче Чӑваш Енре Франци элчисем килсе ҫитмелле. Инҫе ҫула ҫывӑхлатма вӗсем пирӗн патӑмӑрти ял хуҫалӑх отраслӗпе кӑсӑкланнӑран шут тытнӑ-мӗн.
Ҫичӗ ютран килекенсем хушшинче ял хуҫалӑх машинисене кӑларакансем, кукурус, хӗвелҫаврӑнӑш, рапс, сорго тата соя вӑррине туса илекенсем пулмалла иккен. Францин ял хуҫалӑх отраслӗн ӗҫченӗсем Чӑваш Енри хӑш-пӗр предприятие ҫитӗҫ, фермерсемпе курнӑҫӗҫ. Пӗр-пӗрин опычӗпе паллашнӑ хыҫҫӑн килӗштерсе ӗҫлесси пирки пӗр чӗлхе тупасса шанаҫҫӗ.
Паян Етӗрне районӗнче выльӑх-чӗрлӗх отраслӗнче тӑрӑшакансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Конкурса дояркӑсем тата ӗнене искусствӑлла майпа пӗтӗлентерекенсем хутшӑннӑ.
Тӳррипе каласан, ку конкурс районшӑн та, республикӑшӑн та ҫӗнӗлӗх мар — ӑна ҫулсеренех йӗркелеҫҫӗ. Районта мала тухнисем республика шайӗнче, республикӑра палӑрнисем Раҫҫейри хӑйсен ӗҫтешӗсемпе ӑмӑртаҫҫӗ.
Конкурса пырса ҫитнӗ сӗт сӑвакансемпе осеменаторсене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин тата унӑн пӗрремӗш ҫумӗ — ял хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Владимир Семенов тата ыттисем саламланӑ, ҫӗнтерме ӑнӑҫу суннӑ. Конкурса хутшӑнакансене Шупашкартан пырса ҫитнӗ артистсем савӑк кӑмӑл парнеленӗ.
Мӗн кӑна шутласа кӑлармаҫҫӗ-ши ӗнтӗ этем пурнӑҫне ҫӑмӑллатас тесе. Уй-хирсенче те халӗ ӗлекхилле алӑпа тырра ӳстерсе пуҫтармаҫҫӗ, мӗн пур ӗҫе пӗтемпе техника пурнӑҫлать.
Етӗрне районӗн хирӗнче те паянхи куна ҫӗнӗ технологи урапи (машина) «хуҫаланма» тытӑннӑ. Пайӑртарах ячӗ унӑн — «Тӗтре» пневмаход. Уй тӑрӑх ҫак урапа сехетре 60 ҫухрӑм таран хӑвалама пултарать. Ҫулпа мар, ӗҫ вӑхӑтӗнче. Ҫапла май халӑхра ӑна «луноход» ят пани те тӗл пулать.
В.И. Чапаев ячӗллӗ ОАО ПКЗ пуҫлӑхӗ тӗлентермӗш пневмахода шанать, кӑҫал тыр-пулла пысӑк тухӑҫпа пуҫтарса илме ӗмӗтленет. Ҫак тӗллеве тӳрре кӑларас тесен вара пайтах вӑй хумалла — сӑмахран ятарлӑ им-ҫам сапмалла. Племконезавод обществин пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов В.И. Чапаев ячӗлле ОАО ПКЗ хирне ҫумсенчен хӑтарас тӗллевсемпе Чӗмпӗр облаҫӗнчи хресчен хуҫалӑх ертӳҫинчен Александр Кузнецовран пулӑшу ыйтнӑ — лашӗ вара ҫак тӗлӗнтермӗш урапана пирӗн тӑрӑха илсе ҫитернӗ те ӗнтӗ.
Паян, ҫӑвӑн 29-мӗшӗнче, Владислав Ижетников «Тӗтре» пневмохочӗпе ӗҫе пикенчӗ. Ҫак техника пулӑшӑвӗпе вӑл 2-3 кун хушшинче 1 000 гектар ҫӗре имҫамласа тухасшӑн — ҫанталӑк лайӑх тӑнӑ вӑхӑтра кунне вӑл шӗвекпе 500 гектар таранах сапайрать.
+27.3 °C